Mutfağınıza Sürdürülebilirliği Taşıyın: Atık Yağlar Ne Yapılmalı?

Mutfağa geçip lezzetli yemekler yapmak ve sevdiklerimiz için güzel sofralar hazırlamak, biliyoruz ki bir zevk. Bu zevki hayata geçirirken, yani keyifle yemek hazırlarken neredeyse her yemek için olmazsa olmaz malzeme ise kuşkusuz yağ oluyor. Özellikle menüde kızartma varsa bol bol yağ kullanmak kaçınılmaz.

Peki, lezzetli yemekler hazırlanıyor, yemekler yeniyor, sofralar toplanıyor, sıra temizliğe geldiğinde kullanılmış yağlar nereye gidiyor? Cevabınız “Lavaboya veya çöpe döküyorum.” ise maalesef bu davranışın çevreye oldukça zarar veren bir seçenek olduğunu söyleyelim. Yani kontrolsüz bir şekilde lavaboya veya çöpe döktüğünüz her kullanılmış yağ, sadece bir atık değil, dünyanın geleceği için de bir tehdit. Kısacası sürdürülebilir bir gelecek için sadece üreticilerin ya da kurumların değil, bireylerin de dikkat etmesi gerekenler bulunuyor. Bunlardan biri de lezzetli yemekler yapmanıza yardımcı olan yağların, atık haline geldikten sonra doğru bir şekilde çöpe gönderilmesi.

Tabii ki “Lavaboya dökülen yağ ne kadar zararlı olabilir ki?” diye düşünüyor olabilirsiniz. O halde bu davranışın çevreye zararlarını daha detaylı inceleyerek mutfağınızdan çıkan atık yağları nasıl geri dönüşüme kazandırabileceğinizi keşfetmeye başlayalım.

Özellikle kızartma yaptığınızda fazlasıyla atık yağ oluşabilir. Her ne kadar kızartma yağı yanmadıysa veya yağın içerisinde çok fazla yemek kalıntısı yoksa tekrar kullanılabileceği düşünülse de aslında bu yağların tekrar kullanılmaması, sağlık açısından oldukça önemli. Bu nedenle kullanılmış yağı, tekrar kullanmak için saklamadan dökmeniz gerekli.

O halde şimdi, yağı dökme aşamasına geçelim. Tabii ki tavanızı veya tencerenizi temizlemek için yağdan arındırmanız şart. Ancak arındırma aşamasında yağı lavaboya veya kontrolsüz bir şekilde çöpe dökmeyi tercih ederseniz bu pek çok sorunu da beraberinde getirebilir. “Peki, bunlar nelerdir?” derseniz kullanılmış yağların çevreye verdiği zararları şu şekilde sıralayabiliriz:
● Kullanılmış yağların lavaboya dökülmesi, su borularının tıkanmasına ve kanalizasyon sistemlerinde daha çok kir birikmesine, buna bağlı olarak hem büyük hem de çözülmesi oldukça maliyetli sorunların oluşmasına neden olur.
● Kullanılmış yağların su kaynakları ile karışması, suyun üzerinde bir yağ tabakasının oluşmasına sebep olarak sudaki oksijen oranını düşürür. Bu durum, maalesef sudaki canlıların yaşamını tehdit eder.
● Kontrolsüz bir şekilde çöpe gönderilen atık yağların toprağa karışması hem toprağın verimliliğini hem de içme suyu üretimi için önemli bir yere sahip yer altı sularının temizliğini etkiler. Yaklaşık bir litre atık yağ, bir milyon litre içme suyunu kirletebilir.
● Yağların yakılarak yok edilmeye çalışılması hem hava kirliliğinin hem de iklim krizinin başrolü olan sera gazı emisyonun artmasına sebep olur.

Kısacası bitkisel atık yağların kontrolsüz bir şekilde lavaboya veya çöpe dökülmesinin ya da yakılmasının hem günümüz hem de geleceğimiz için pek çok sorunu beraberinde getirdiğini söyleyebiliriz. Bu nedenle de “Peki, ne yapılmalı?” sorusuna cevap bulmak oldukça önemli.

Gördüğünüz gibi çevreye verdiği zararlar ve kanalizasyon sistemlerine verdiği hasarlardan ötürü kullanılmış yağları kontrollü bir şekilde dökmek oldukça önemli. Tabii ki “Çöpe ya da lavaboya dökmeden ne yapacağım?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Ancak unutmayın ki bu konuda etkin çözümler için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da adım atmış durumda.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından atık yağları toplamak için yetkilendirilmiş kuruluşlar bulunuyor. Bu kuruluşlar tarafından işletmeler ve evlerden çıkan bitkisel atık yağlar toplanarak geri dönüşüme kazandırılıyor. “Peki, bu firmaları nereden öğreneceğim?” diyorsanız bağlı olduğunuz belediye ile iletişime geçebilir veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ALO 181 hattını arayabilirsiniz.

Kullanılmış yağların geri dönüşümüne katkı sağlayan bu firmalara ek olarak bazı belediyeler tarafından daha kolay bir şekilde kullanılmış bitkisel yağları toplamak için belirli bölgelere atık yağ toplama üniteleri yerleştiriliyor. Evinize yakın bir noktada atık yağ ünitesi bulunuyorsa kullanılmış yağları, bir saklama şişesinde biriktirerek bu ünitelere koyabilirsiniz.

Ancak şunu belirtmekte fayda var; yağları biriktirirken de bir sorun olmaması için dikkat etmeniz gereken unsurlar bulunuyor. Bu unsurlardan en önemlisi ise tabii ki yağı sakladığınız şişe. Bir saklama bidonunda ya da boş bir yağ şişesinde kullanılmış yağları biriktirebilirsiniz. Ancak yağın şişeden çıkıp su veya toprakla karışmaması için şişenin sızdırmamasına dikkat etmelisiniz.

Dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta ise yağı şişeye boşaltırken tamamen soğumuş olması. Çünkü plastik bir şişe tercih ederseniz sıcak yağ, bu şişeye hasar verebilir. Böyle bir durumun yaşanmaması için kullanılmış yağı, saklama şişesine dökmeden önce yağın soğumasını bekleyebilirsiniz.

Mutfağınızdan çıkan atık yağları kontrollü bir şekilde biriktirip atık yağların geri dönüşümü için toplama merkezlerine veya firmalara teslim ettikten sonra bu yağlar, geri dönüştürülerek farklı bir alanda kullanılıyor. “Peki, bu alan nedir?” diye merak ediyorsanız atık yağların geri kazanımında mutfaklardan arabalara taşınan bir yolculuğu olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü bu atık yağlardan biyodizel veya biyogaz üretilebilir. Kısacası sera gazı emisyonunu yüksek fosil yakıtlara karşı alternatif çözüm, mutfaklardan çıkan atık yağlarda gizli diyebiliriz.

Sonuç olarak mutfağınızdan çıkan atık yağlar, aynı zamanda dünyanın geleceği için önemli bir yere sahip. Bu nedenle sizin için küçük bir adım, dünya için büyük bir değişime yol açabilir. Bunu unutmadan ve bilinçli bir şekilde hareket etmek ise hepimizin sorumluluğunda.

Biz de Gaia Oliva olarak her zaman bu bilinçle hareket ediyor ve üretimin her aşamasında sürdürülebilir yöntemleri tercih ediyoruz. Sadece bugünü değil, geleceğimizi de düşünerek çevreye zarar vermeden ve doğal kaynakları koruyarak üretim yapıyoruz.

Sürdürülebilir üretim hakkında daha detaylı bilgi almak için “Doğanın Geleceği İçin: Zeytinyağı Üretiminde Sürdürülebilir Yöntemler” yazımızı okuyabilirsiniz.