Çevre Dostu Üretim İçin: Zeytin Hasadı Nasıl Olmalı?

Zeytin ağacı sadece doğanın sunduğu bir şifa kaynağı değil, aynı zamanda korunması gereken bir değer. Zeytin meyvesi ile hayatımıza lezzet ve şifa katan zeytin ağaçlarının korunması için de üretim aşamasındaki özen oldukça önemli. Çünkü zeytin ağacının verimini kaybetmemesi ve geleceğe aktarılması için üretimde kullanılan yöntemlere dikkat edilmesi gerekli. Özellikle zeytin ağacından meyvelerin toplandığı hasat dönemlerinde. Peki, çevre dostu bir üretim için zeytin hasadı nasıl olmalı?

Bu soruya cevap bulabilmenin yolu, zeytin hasadının zamanlarını ve yöntemlerini bilmekten geçiyor. O halde gelin, tüm detayları ile zeytin hasadı nasıl yapılır keşfederek zeytin ağaçlarına zarar vermemek için hasatta dikkat edilmesi gerekenleri birlikte öğrenelim.

Zeytinin sofralık veya yağlık olarak kullanılması için ağaçtan toplanıp işlenmesi lazım. Bunun için de zeytinin çekirdeğinin sertleşmeye başlaması gerek. Çünkü zeytinin çekirdeği sertleşmeye başladıkça içerisinde yağ biriktirmeye başlar. Böylece farklı zeytin ve zeytinyağı türlerinin üretimi için zeytinler, dallarından toplanabilir. Peki, zeytinin hasat dönemi ne zaman?

Aslında zeytinin farklı türlerde işlenmesi için iki temel hasat dönemi olduğunu söylemek mümkün. Erken hasat ve olgun hasat olarak bilinen bu dönemlerde toplanan zeytinlerden farklı zeytin ve zeytinyağı elde edilebilir.

Eğer zeytinler, sofralık yeşil zeytin veya erken hasat yağlık olarak kullanılacaksa erken hasat dönemi olarak bilinen ekim ile kasım aylarında toplanmalıdır. Ancak toplanan zeytinlerden siyah sofralık zeytin veya olgun hasat zeytinyağı elde edilmek isteniyorsa geç hasat dönemi denilen kasım sonu ve aralık ayında toplanır. Kısacası üretilmek istenen zeytin ve zeytinyağının türüne göre zeytinin hasat zamanı değişebilir.

İster erken hasat olsun ister olgun hasat, zeytin ağacının dallarından zeytinleri toplamak için farklı yöntemler bulunur. Zeytin hasadı için tercih edilen yöntemleri ise genel olarak şu üç kategoride incelemek mümkün:
● Yerden toplama:
Zeytinler hem erken hem de geç hasat döneminde toplanmazsa veya farklı dış etkenlerden dolayı kendiliğinden daldan koparak dökülebilir. Ağaç dibine dökülen zeytinler de yerden toplanarak işlenebilir. Ancak bu zeytinler hemen toplansa bile toprakla temas ettiği için zeytinin şifa kaynağı olan polifenol değeri düşer ve yüksek asitli bir yapıya sahip olur.
● Ağaç üzerinden toplama:
Elle toplama olarak da bilinen ağaç üzerinden toplama, zeytin hasadı yöntemleri arasında en çok emek ve zaman harcanan yöntemdir. Çünkü bu yöntemde zeytinler ağaçtan elle sıyrılarak toplanır. Bu işlem sırasında zeytinlerin yere düşüp zedelenmemesi için ağacın altına bir örtü serilir. Böylece zeytin toplama işlemi esnasında zeytinler yere düşse bile hasar görmez. Bu nedenle ağaç üzerinden toplama yöntemi, emek ve zaman açısından meşakkatli olsa da ürün kalitesinin yükselmesi açısından en verimli yöntemdir.
● Sırık veya makine ile silkerek toplama:
Zeytin hasadında tercih edilen bir diğer yöntem ise sırık veya çırpıcı, sarsıcı gibi amaçlar ile kullanılan makinelerin tercih edildiği, zeytin ağacının silkelenmesiyle zeytinlerin toplanmasıdır. Bu yöntemde zeytin ağacının dalları veya gövdesi sırık veya makine yöntemi ile sarsılarak zeytinlerin daldan düşmesi sağlanır. Ancak bu sarsma işlemi sırasında zeytin ağacına zarar verme riski yüksektir.

Sofralık zeytin veya zeytinyağı üretimi için kullanılacak zeytinlerin hasadı için hem zaman hem de yöntem açısından farklı seçenekler mevcut. Ancak seçenek ne olursa olsun önemli olan, şifa ve lezzet kaynağı olan zeytin ağaçlarına zarar vermeden hasat yapmak ve zeytinin zengin içeriğini üretilecek ürünlere aktarabilmek. Bunun için de zeytin hasadını, üretim aşamasının bir parçasından öte çevre dostu üretimin temelini oluşturan ve özenli bir şekilde gerçekleştirilmesi gereken hassas bir iş olarak değerlendirmek oldukça önemli. Çünkü zeytinlerin ağaçtan toplanması sırasında yapılabilecek yanlış bir uygulama, zeytin ağacının geleceğini etkileyebilir.

Zeytin hasadında dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
● İşlenecek ürüne göre zeytinler, doğru olgunluk aşamasında ve zamanda hasat edilmeli.
● Sırık veya makine kullanılan silkeleme yöntemleri, zeytin toplama açısından hızlı bir yapı sunsa da zeytin ağacına zarar verme riski taşır. Doğanın bir hazinesi olan zeytin ağacına zarar vermemek için bu yöntemler dikkatli bir şekilde kullanılmalı.
● Hasat sırasında zeytinlerin zarar görmesi, ürünün verimliliğini ve buna bağlı olarak zeytinyağının kalitesini etkiler. Bunun için zeytinlerin yere düşüp ezilmemesi ve zedelenmemesi için önlem alınmalı.
● Hem zeytinlerin hem de ağacın sağlığını korumak için hasat sırasında kullanılan ekipmanların bakımı ve sterilizasyonuna dikkat edilmeli.
● Hasattan sonra zeytinlerin uzun süre bekletilmesi fermantasyona ve kalite kaybına yol açabilir. Bu nedenle hasat edilen zeytinler hızlı bir şekilde işlenmeli.
● Zeytin hasadında makinelerden yararlanılsa bile zeytinlerin toplanma süreci, büyük ölçüde insan iş gücüne dayanır. Bu nedenle sadece üreticiler değil, hasat işçileri de hasat sırasında zeytin ağacına zarar verilmemesi için bilinçlendirilmeli.

Tüm bu unsurlardan da anlaşıldığı gibi zeytin hasadında hızdan öte her zaman doğanın geleceği düşünülerek hareket edilmesi gerekir. Çünkü zeytin ağacına zarar vermeden zeytinleri hasat etmenin yolu, seçilen yöntemin sürdürülebilir tarıma uygun olmasından geçer. Bu bilinç doğrultusunda üretimin her aşamasında doğaya saygılı üretim yapabilmek için de sürdürülebilir tarım yöntemlerinin tercih edilmesi oldukça önemli.

Biz de Gaia Oliva olarak zeytinyağı üretiminde sürdürülebilir tarım yöntemleri kullanıyor ve şifa kaynağı zeytin ağacını geleceğe aktarmak için özenle çalışıyoruz. Doğanın sunduğu bir mucize olan zeytin ağaçlarına özenle bakarak zeytin meyvelerini ağaçlara hiçbir zarar vermeden titizlikle topluyoruz. Çünkü biliyoruz ki doğanın bize sunduğu bu zenginliği çevre için yararlı bir şekilde işlemek ve geleceğe aktarmak için sorumluluğumuz büyük. Bu sorumluluğun bilinci ile üretim yaparak zeytinin en doğal halini Gaia Oliva zeytin ve zeytinyağı çeşitlerimizle sofralarınıza taşıyoruz.

Sürdürülebilir üretim ve tarım hakkında daha detaylı bilgi almak için “Doğanın Geleceği İçin: Zeytinyağı Üretiminde Sürdürülebilir Yöntemler” yazımızı okuyabilirsiniz.