Hem Çevreye Hem Bütçeye Dost Çözümler: Mutfakta Atık Azaltmak İçin 5 İpucu

Zaman hızla geçiyor, teknoloji gelişiyor ve neredeyse her gün yeniden tüketeceğimiz yeni ürünler veya hizmetler ile karşılaşıyoruz. Ancak bu tüketim alışkanlığı, kişileri aynı zamanda ihtiyaçtan fazlasını satın almaya ve daha çok atık oluşturmaya itiyor. Özellikle lezzetli sofralar kurmamızı sağlayan mutfaklarımız, aynı zamanda gıda israfının en çok yapıldığı yerler arasında.

BM 2024 Gıda İsrafı Raporu’nda en çok gıda israfının evlerde yapıldığı ve sadece 2022 yılında dünyada 1,05 milyar ton gıda israf edildiği belirtiliyor. Bir kişinin yıl içerisinde israf ettiği gıda miktarı ise ortalama 79 kg. Üstelik gıda üretiminde kullanılan enerji ve su kaynakları da düşünüldüğünde israf edilen her bir gıda için aynı zamanda diğer kaynakların da boşa gittiğini söylemek mümkün. Peki, ne yapacağız?

Aslında cevap çok basit. Sadece üretimde değil, tüketimde de sıfır atık bilinci ile ilerleyerek mutfaklarımızda atık yönetimi yapmak bu olumsuz tabloyu düzeltmek için önemli bir adım. O halde gelin, mutfakta atık azaltmak için dikkat edilmesi gerekenleri keşfederek iyi bir geleceğe birlikte adım atalım.

Mutfakta atık azaltmanın ilk adımı tabii ki yapacağınız her mutfak alışverişini planlamak. Çünkü ihtiyaçlarınızı belirlemek ve tamamen ihtiyaçlarınıza yönelik bir alışveriş yapmak için planlama yapmak oldukça önemli.

Alışveriş öncesi liste oluştururken öncelikle haftalık yemek planı yapabilir, sonrasında dolabınızda ve buzdolabınızda bulunan malzemeleri kontrol ederek sadece ihtiyacınız olan malzemeleri alabilirsiniz. Böylece gereksiz alışveriş yapmanın ve fazla yiyeceklerin çöpe gitmesinin önüne geçerek hem daha az atık üretir hem de paranızı boşa harcamamış olursunuz.

Her yiyeceğin yapısına ve özelliklerine göre saklama koşulu farklılaşabilir. Bazı gıdalar buzdolabında saklanırken bazıları serin ve karanlık bir ortamda muhafaza edilebilir. Yiyeceklerinizi doğru şekilde saklamadığınızda ise hızla bozulabilir ve çöpe gitmek zorunda kalabilir. Bunun için yiyeceklerin saklama koşullarına dikkat ederek bu koşullara uygun bir şekilde muhafaza etmeniz oldukça önemli.

Özellikle sebzeler, meyveler ve süt ürünleri gibi gıdalar, uzun ömürlü gıdalara göre daha hızlı bir şekilde bozulabilir. Bunun için bu tip yiyecekleri ihtiyacınız kadar almaya ve kalanı da uygun koşullarda saklamaya özen gösterin. Ayrıca pek çok yiyecek için saklama alanı olan buzdolabınızın sıcaklık ayarlarını doğru yaparak yiyeceklerin tazeliğini koruyabilirsiniz.

Tabii ki yemek yaparken tarifte kullandığınız malzemelerden artanlar olabilir. Bunun yanı sıra özellikle sebze yemeği veya salata yaparken yeşilliklerin sapları veya kabukları genellikle çöpe giden kısım olur. Ancak unutmayın ki bu artan ya da tarifte kullanılmayan malzemeleri de kullanabileceğiniz alanlar olabilir. “Peki, nasıl?” diyorsanız birkaç örnekle açıklayalım.

Örneğin kullanmadığınız yeşillik saplarını, salatalık ve limon gibi malzemelerle rondodan geçirerek bir sebze suyu yapabilir veya küçük küçük doğrayıp yemeklerinize aroma katmak için kullanabilirsiniz. Bunun yanı sıra artan sebzeleri çorba yapımında kullanabilir, bayatlayan ekmekleri ise galeta unu yaparak değerlendirebilirsiniz. Kısacası yaratıcı tariflerle artan yiyeceklerinizi yeniden kullanarak israfın önüne geçebilirsiniz.

Mutfakta atık yönetimi için önemli bir adım olan kompost yapımı, organik atıkların çöpe değil de doğaya karışması için etkili bir çözüm. Mutfağınızda kolaylıkla kullanabileceğiniz pek çok farklı çeşitte ev tipi kompost makinesi mevcut. Bu makinelerden edinerek sebze, meyve kabuğu, kahve telvesi, yemek artıkları gibi organik atıkları kompost yapabilirsiniz.

“Peki, yaptığım kompostu nasıl kullanacağım?” diyorsanız saksıdaki veya bahçedeki çiçekleriniz sizi bekliyor. Organik atıklardan oluşan bu kompost sayesinde kendi doğal gübrenizi elde edebilir ve bu gübreyi bitkileriniz için kullanabilirsiniz.

Mutfakta atık azaltmak için yemek yaparken kaç kişilik yapacağınıza da dikkat etmeniz gerekli. Çünkü gereğinden fazla yemek yapmanız sonucunda yiyecekler tüketilmediği için artabilir ve yaptığınız lezzetli yemekler çöpe gidebilir. Bu nedenle “Ne kadar çok yaparsam o kadar iyi.” düşüncesi yerine “kişi sayısına göre uygun porsiyon” bilinci ile yemek yapmaya dikkat edin.

Porsiyon boyutlarını ayarlayabilmek ve kişi sayısına uygun miktarda yemek yapmak için tariflerdeki porsiyon miktarlarına dikkat ederek sadece ihtiyacınız kadar pişirin. Tabii ki bu ayrıntıya dikkat etseniz bile yine de yaptığınız yemek artabilir. Böyle bir durumda da kalan yemekleri uygun saklama koşullarında muhafaza ederek ertesi gün değerlendirebilir ya da artan yiyecekleri farklı tariflerde kullanabilirsiniz.

Tüm bu ipuçları sayesinde çöpe giden gıdaların önüne geçebilir ve sürdürülebilirlik bilincini mutfağınıza taşıyabilirsiniz. Unutmayın ki mutfağınızdan çıkan atıklar sadece sizin için değil, dünya için de bir kayıp. Bu nedenle sizin için küçük bir adım, dünya için büyük bir değişime yol açabilir. Bunu unutmadan bilinçli bir şekilde hareket etmek ise hepimizin sorumluluğunda.

Biz de Gaia Oliva olarak her zaman bu bilinçle hareket ediyor ve üretimin her aşamasında sürdürülebilir yöntemleri tercih ediyoruz. Sadece bugünü değil; geleceğimizi de düşünerek çevreye zarar vermeden, doğal kaynakları koruyarak üretim yapıyor ve üretim aşamasında ortaya çıkan atıkları değerlendirmek için atık yönetimi yapıyoruz.

Zeytinyağı üretiminde atık yönetiminin önemini ve çıkan atıkları nasıl değerlendirdiğimizi keşfetmek için “Zeytinyağı Üretiminde Atık Yönetiminin Önemi” yazımızı okuyabilirsiniz.