Uzun Yaşamın Sırrı Yediklerimizde mi Saklı?: Blue Zones Diyeti Nedir?

Uzun ve sağlıklı yaşam, herkesin ulaşmak istediği bir ideal. İnsanların bu ideale ulaşması için de sağlık alanında her geçen gün yeni bir gelişme ile karşılaşmak mümkün.

Peki, uzun yaşamın sırrı sağlık alanındaki gelişmeler dışında yediklerimizde saklı olabilir mi? Blue Zones olarak adlandırılan ve dünyanın farklı yerlerinde bulunan mavi bölgelerde yaşayan insanların incelenmesi sonucunda beslenme alışkanlıklarının uzun ve sağlıklı bir yaşam için önemli bir yere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle son dönemlerde adını daha sık duyduğumuz Blue Zones diyeti, uzun yaşamın sırrını arayanların buluşma noktası haline gelmiş durumda.

Peki, bu diyetin temelleri neler? Bu soruyu cevaplamak için Blue Zones kavramını daha yakından incelemekte fayda var. O halde gelin, “Blue Zones nedir?” ve “Blue Zones diyetinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?” incelemeye başlayalım.
 

Uzun ömürlülüğün sırrını çözmek için yapılan araştırmalar sonucunda insanların genellikle 100 yaşının üzerinde yaşadığı ve çoğu zaman kanser, diyabet, obezite, kalp hastalığı gibi riskli sağlık sorunları olmadan yaşlılığa ulaştığı yerler bulundu. İşte, bu yerler de Türkçe çevirisi ile “Mavi Bölgeler”, yani Blue Zones olarak adlandırılıyor.

Peki, Mavi Bölgeler nereler? Araştırmalar sonucunda dünyada 5 tane Blue Zone olduğu biliniyor. Uzun ömürlülükte dünya ortalamasının üzerinde olan bu bölgeleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
● Okinawa (Japonya)
● Sardunya Adası (İtalya)
● Nicoya (Kosta Rika)
● İkaria (Yunanistan)
● Loma Linda (Kaliforniya)

Mavi Bölgeler, dünyanın farklı yerlerinde olsa da aslında tüm bu bölgelerde yaşayan insanların ortak yönleri bulunuyor. Bu ortak yönler de bize uzun ömürlülüğün sırrını çözmemiz için bir anahtar sunuyor.
 

Mavi Bölgelerde yaşayan insanların ortak özelliklerine bakıldığında tabii ki beslenme alışkanlıkları dikkat çekiyor. Ancak uzun ömürlü insanların ortak özellikleri, sadece beslenme ile sınırlı değil. Beslenme alışkanlıkları kadar yaşam tarzı da bir o kadar önemli.

Blue Zones araştırmaları sonucunda uzun ömürlülük için ortaya çıkan önemli olan unsurları ise genel olarak şu şekilde sıralamak mümkün:

● Aktif bir yaşam:
Mavi Bölgelerde yaşlı insanlar, çalışmasa bile gün içerisinde yürüyüş, bahçe işleri veya ev işleri gibi işlerle uğraşıyor. Yani aktif bir yaşam sürmeye özen gösteriyor.

● Sosyal bağlantılar:
Sosyal hayatta kopmamak ve bir topluluğun parçası olmak, Mavi Bölgelerde yaşayan insanlarda görülen ortak özelliklerden biri.

● Aile bağları:
Genel olarak bu insanların güçlü aile bağlarına sahip olması ve pek çok neslin bir arada vakit geçirmesi de uzun ömürlülük için önemli bir kriter.

● Yaşam amacı:
Bu bölgelerde yaşayan insanların farklı hayat amaçlarına sahip olması da dikkat çekici bir detay. İnsanlar yaş aldıkça torunlarına bakmak veya bir yardım kuruluşunda görev almak gibi kendine bir amaç edinmiş. Bu da iş veya günlük rutin dışında hayatta bir amaç edinmenin önemini bizlere gösteren bir detay.

Tabii ki bunlar yaşam tarzı incelemeleri sonucu çıkarılan ortak özellikler. Tüm bunlara Blue Zones diyeti olarak adlandırılan beslenme alışkanlıkları da eklenince uzun ömürlülüğün kapıları açılıyor. O halde şimdi, Blue Zones diyetinin temel unsurlarını inceleyelim.
 

Mavi bölgelerde yaşayan insanların beslenme alışkanlığından ortaya çıkan Blue Zones diyeti, aslında bize bu bölgelerde tüketilen ve tüketilmeyen gıdalara göre bir beslenme düzeni sunuyor. Buna göre de Blue Zones diyetinin temelini bitki bazlı beslenmenin oluşturduğunu söyleyebiliriz. Çünkü Mavi Bölgelerde yaşayan insanların günlük besin alımının %95’ini sebze, meyve, tahıl ve baklagiller oluşturuyor. Et, süt ürünleri, şekerli ve işlenmiş gıdalar ise oldukça az tüketiliyor.

Bunun dışında Blue Zones diyetinde dikkat edilen diğer unsurlar ise şu şekilde:
● Bitki bazlı beslenmenin yanı sıra seçilen yağların da bitkisel ve işlenmemiş olması oldukça önemli. Bu nedenle doğanın lezzet ve şifa deposu zeytinyağı, bu diyetin merkezinde yer alıyor.
● Diyet kapsamında yumurta, süt ve süt ürünleri, tamamen kesilmiyor. Ama oldukça sınırlı bir tüketim söz konusu.
● Diyette atıştırmalık olarak işlenmiş gıdalar yerine fındık ve ceviz gibi kuruyemişler tercih ediliyor.
● Balık tüketimi, Blue Zones diyeti için olmazsa olmaz bir unsur değil. Bu diyette haftada 2 veya 3 küçük porsiyon gibi oldukça ölçülü bir şekilde balık tüketiliyor. Aynı zamanda yüksek düzeyde cıva içeren veya nesli tükenen balıkların tercih edilmemesine özen gösteriliyor.
● Blue Zones beslenmede neredeyse hiç et yok diyebiliriz. Bir ay içerisinde sadece 4 veya 5 kez küçük porsiyonlarda et tüketiliyor.
● Baklagil tüketimi, bu diyetin temelini oluşturan bir diğer unsur. Özellikle fasulye tüketimi, Mavi Bölgelerde oldukça yaygın. Mavi Bölgelerde yaşayan insanların ortalama olarak Amerika’da yaşayan insanlardan 4 kat daha fazla fasulye tükettiği biliniyor.
● Sadece gıda dışında içecekler de bu diyet için oldukça önemli. Blue Zones diyeti için günlük olarak bol bol su tüketmek, bunun dışında gazlı ve işlenmiş içeceklerden uzak kalmak gerekiyor. Su dışında tercih edilen içecekler için başlıca seçenekler ise kahve ve çay olarak karşımıza çıkıyor.

Sonuç olarak tüm bu unsurlardan da anlaşıldığı gibi uzun ömürleri ile dikkat çeken Mavi Bölgelerde yaşayanların sırrı, aslında ağırlıklı olarak bitki bazlı beslenmek. Bu özelliği ile Blue Zones diyetinin Akdeniz tipi beslenme ile benzer bir yapı sunduğunu söyleyebiliriz. “Akdeniz tipi beslenme nedir?” diyorsanız “Akdeniz Tipi Beslenme ile Sürdürülebilir Yaşama Destek Verin” yazımızı okuyabilirsiniz.

Ancak şunu belirtelim; beslenme alışkanlıklarınıza Blue Zones diyetini veya Akdeniz tipi beslenmeyi adapte etmek istiyorsanız size en uygun programı oluşturmak için her zaman bir uzmana danışmayı ihmal etmeyin.

Bitki bazlı beslenmenin temelini oluşturan zeytinyağını en doğal hali ile sofralarınıza taşımak isterseniz de Gaia Oliva zeytinyağı çeşitleri her zaman yanınızda.